Grb Srbije na uniformama MUP-a RS: Simbolika, političke poruke i moguće posljedice
Nedavna dešavanja u Istočnom Sarajevu izazvala su brojne reakcije u javnosti nakon što su se pojavile fotografije i snimci pripadnika Specijalne antiterorističke jedinice MUP-a Republike Srpske, na čijim uniformama su se mogli uočiti simboli nalik grbu Republike Srbije. Ova pojava otvorila je pitanje: zašto se grb Srbije pojavljuje na uniformama entitetske policije BiH i da li je u Istočnom Sarajevu bilo prisustva pripadnika bezbjednosnih snaga iz susjedne Srbije?
Da li su pripadnici Srbije bili prisutni u Istočnom Sarajevu?
Ministar unutrašnjih poslova Srbije Ivica Dačić odlučno je demantovao tvrdnje da su srpske bezbjednosne snage bile angažovane u zaštiti predsjednika RS Milorada Dodika tokom događaja koje je Državna agencija za istrage i zaštitu (SIPA) označila kao „sprečavanje njegovog hapšenja“.
„Tamo nema naših snaga. Znate da je bilo problema čak i oko zajedničkih turističkih patrola,“ izjavio je Dačić, poručujući da nijedan zvaničan pripadnik MUP-a Srbije nije bio angažovan na teritoriji BiH.
Sporna oznaka 4S i grb Srbije na uniformama MUP-a RS
Pojava grba Srbije i oznake 4S na uniformama pripadnika MUP-a RS izazvala je dodatne sumnje i spekulacije. Na pitanje čija je to oznaka i da li pripada MUP-u Srbije, ministar Dačić je odgovorio: „To nije grb Srbije. Znate kako izgleda grb Srbije? Ovo nije grb.“
Dodao je da oznaka 4S, koja je u javnosti često povezana s nacionalnim simbolima Srbije, nije institucionalno odobrena niti pripada Ministarstvu unutrašnjih poslova Republike Srbije. „To je opšti srpski simbol, ali nije grb Srbije,“ naglasio je.
Politička simbolika ili pravno sporno ponašanje?
Ovakvo korištenje simbolike Srbije u okviru uniformi entitetske policije može se posmatrati kao politička i identitetska mimikrija – pokušaj da se estetski i simbolički MUP RS predstavi kao dio šireg „srpskog bezbjednosnog prostora“. U tom kontekstu, korištenje oznaka koje podsjećaju na insignije specijalnih jedinica iz Srbije (poput SAJ-a ili PTJ-a) ne mora nužno imati pravnu osnovu, ali jasno nosi političku poruku.
Ovakva praksa nema institucionalnu podršku u okviru državnog pravnog sistema Bosne i Hercegovine. Policijske jedinice Republike Srpske su entitetske, a ne državne snage, niti su dio odbrambenog ili bezbjednosnog sistema Republike Srbije. Uprkos tome, ovakvo „brendiranje“ specijalnih jedinica MUP-a RS može se posmatrati kao pokušaj jačanja percepcije državnosti entiteta kroz vizuelno i simbolično povezivanje sa Srbijom.
Reakcije iz političkog života i potreba za istragom
Zastupnik u Narodnoj skupštini Republike Srpske Ramiz Salkić izjavio je da je zabrinjavajuće što se takva simbolika koristi u momentima kada se pokušava spriječiti provođenje zakonskih odluka državnih organa Bosne i Hercegovine, posebno kada je riječ o potencijalnom privođenju političkih lidera.
„Oznake na uniformama mogu biti i posljedica donirane opreme, ali čak i u tom slučaju, one su morale biti uklonjene i zamijenjene zvaničnim entitetskim simbolima,“ poručio je Salkić. Dodao je i da je ovo pitanje koje zahtijeva detaljnu istragu, uključujući ulogu obavještajnih agencija, kako bi se utvrdilo da li je došlo do prisustva ili saradnje sa bilo kojim bezbjednosnim strukturama iz Srbije.
Moguće kršenje međunarodnih sporazuma
Ako bi se utvrdilo da je bilo zvaničnog prisustva pripadnika MUP-a Srbije ili drugih bezbjednosnih struktura na teritoriji Bosne i Hercegovine bez prethodnog odobrenja nadležnih državnih institucija, to bi predstavljalo ozbiljno kršenje Dejtonskog mirovnog sporazuma. Prema međunarodnom pravu i principima teritorijalnog integriteta, nijedna susjedna država ne može jednostrano intervenisati ili vršiti operacije na teritoriji druge države, čak ni u okviru entiteta.
Potrebna institucionalna transparentnost
Pitanje grba Srbije na uniformama MUP-a RS ne treba posmatrati isključivo kao tehnički propust ili nepažnju u uniformisanju. Riječ je o simboličkoj i političkoj poruci koja se šalje kako domaćoj, tako i međunarodnoj javnosti. Takva praksa potencijalno podriva autoritet državnih institucija BiH, narušava jedinstvo bezbjednosnog sektora i otvara vrata političkim tenzijama.
Zato je od ključne važnosti da se sve okolnosti ovog slučaja do kraja razjasne, te da se javnost obavijesti o tome da li je došlo do prekoračenja nadležnosti, političke zloupotrebe uniformi i moguće umiješanosti stranih aktera. Samo na osnovu istinitih i potpunih informacija može se graditi povjerenje u institucije i očuvati sigurnosna stabilnost u BiH.
