data-nosnippet>
Von der Leyen pod pritiskom: Povlačenje zelenih zakona dovodi u pitanje većinu u Evropskom parlamentu
Predsjednica Evropske komisije Ursula von der Leyen suočava se s dosad najvećim izazovom za svoj politički autoritet, nakon što su ključne političke grupe u Evropskom parlamentu zaprijetile povlačenjem podrške zbog njene odluke da odustane od važnog klimatskog zakonodavstva. „Na rubu smo institucionalne krize“, upozorila je Valérie Hayer, predsjednica liberalne grupe Renew Europe, u izjavi za Politico, prenosi Dnevno.hr.
Von der Leyen dolazi iz redova desnocentrističke Evropske narodne stranke (EPP), koja jeste najveća u Evropskom parlamentu, ali za ostvarenje svojih političkih ciljeva ovisi o podršci socijalista i liberala. Odbiju li ove grupe dalju saradnju, sposobnost Komisije da efikasno predlaže i provodi evropske zakone mogla bi biti ozbiljno narušena.
Sporni trenutak nastupio je u petak, kada je Komisija odlučila povući tzv. direktivu o zelenim tvrdnjama – zakon koji je trebao spriječiti kompanije da bez osnove tvrde kako su njihovi proizvodi ekološki prihvatljivi. Taj potez uslijedio je svega dva dana nakon što je EPP formalno zatražio povlačenje zakona, a odluku su pozdravile desničarske grupacije u Parlamentu: Evropski konzervativci i reformisti te krajnja desnica okupljena u grupi Patrioti za Evropu, koju predvode Marine Le Pen i Viktor Orbán.
„Ako Komisija zaista povuče ovaj zakon, smatramo da time ozbiljno ugrožava političku platformu proevropske većine“, poručila je Hayer u ime liberala iz Renew Europe. Socijalisti i liberali također su uputili oštre kritike von der Leyen, optužujući je da se sve više priklanja krajnjoj desnici, koja zahtijeva da Evropska unija napusti svoje zelene politike – ignorišući pri tome volju stranaka koje su joj ranije omogućile izbor na čelo Komisije.
“Prestat ćemo je štititi”
Iako u Evropskom parlamentu ne postoje formalne koalicije, desnocentristički EPP, socijalisti i liberali – uglavnom tradicionalni proevropski blok – oslanjali su se jedni na druge za podršku i u novembru potpisali sporazum o saradnji. Ipak, EPP se više puta udružio s desničarskim i krajnje desničarskim grupacijama kako bi progurao određene mjere, postavio dnevni red ili ukinuo zelene agende. Tako je bilo i ove sedmice kada su odbacili izvještaj o finansiranju razvojnih projekata i dva zakona o vještačkoj inteligenciji i patentima te formirali novo tijelo za provjeru finansiranja nevladinih organizacija.
Ove sedmice povučeni zakon o “greenwashingu” mogao bi biti kap koja je prelila čašu za socijaliste i liberale, koji su također bili razočarani i drugim postupcima von der Leyen, uključujući i tzv. aferu “Pfizergate”, u kojoj je Sud EU presudio protiv Komisije jer je odbila objaviti SMS poruke između predsjednice Komisije i čelnika proizvođača vakcine Pfizer tokom pandemije Covida.
“Rasprava o Pfizergateu – zaštitili smo je u tom slučaju, ali ako se ovako nastavi, prestat ćemo je štititi”, rekla je visoka dužnosnica grupe Renew. Socijalisti i liberali mogli bi “prestati igrati igru i sklapati dogovore o drugim pitanjima s EPP-om”, čime bi se efektivno blokirao zakonodavni proces EU, dodala je. “Problem je sada što Komisija također odgovara alternativnoj desničarskoj većini, a ne centrističkoj platformi”, rekao je jedan zvaničnik.