data-nosnippet>
Nakon hapšenja bivšeg predsjednika SDS-a Milana Miličevića i nakon njegove neopozive ostavke, sve češće se u javnosti postavlja pitanje koliko politika Srbije utiče na politička dešavanja u Republici Srpskoj. Nema nikakve sumnje da se nijedna čorba u RS-u ne može skuvati bez začina koje dodaje Aleksandar Vučić, ali pravo je pitanje da li on bira i najvažnije namirnice za tu čorbu.
Nasljednik Draško
Nema nikakve sumnje da se malo šta može u Republici Srpskoj desiti bez svojevrsnog blagoslova zvaničnog Beograda. Rijetki su političari s ove strane Drine koji nisu u dobrim, vrlo dobrim ili odličnim vezama sa najvažnijim ljudima Vučićevog režima. Među svim igračima na domaćoj političkoj sceni jedino lider DEMOS-a Nedeljko Čubrilović nema ni ćupriju do Beograda, a kamoli most.
Rušenje Milana Miličevića je, smatra sagovornik Oslobođenja koji dobro poznaje odnose Beograda i Banje Luke, dogovoreno u Srbiji. Nakon toga slijedi izbor novog predsjednika SDS-a koji bi bio po mjeri Beograda, a to bi trebao da bude načelnik Istočne Ilidže Marinko Božović. Međutim, i njemu i Beogradu bi poslove mogao da poremeti gradonačelnik Bijeljine Ljubiša Petrović.
– Drugi dio ove akcije jeste priprema terena za kandidaturu lidera PDP-a Draška Stanivukovića, koji je trenutno favorit vlasti u Srbiji za Dodikovu zamjenu u fotelji predsjednika Republike Srpske. Pored dijela SDS-a koji ga ne podržava, Draško Stanivuković ima problem i sa drugim strankama opozicije, prije svega Listom za pravdu i red i Narodnim frontom, ali i dijelom PDP-a koji favorizuje stavove Igora Crnatka, ističe naš sagovornik.
Na svojevrsnoj beogradskoj crnoj listi su, pored Milana Miličevića, Nebojša Vukanović, Ljubiša Petrović, Igor Crnadak, Igor Radojičić, ali i snažna struktura koja djeluje unutar SNSD-a. Politički analitičar Mladen Bubonjić za Oslobođenje kaže kako je uticaj Beograda na politiku Republike Srpske dubok, višeslojan i strukturiran kroz političke, ekonomske, kulturne i medijske aspekte.
– Ne smijemo zanemariti ni etničke, religijske i istorijske veze. Iako se formalno radi o specijalnim paralelnim odnosima predviđenim Daytonskim sporazumom, u praksi Beograd funkcioniše kao tutor i politički garant vlasti u Banjoj Luci. Odluke u Republici Srpskoj, naročito po pitanjima od nacionalnog interesa, poput Kosova, odnosa prema NATO-savezu ili sankcija Rusiji, gotovo uvijek se usklađuju s pozicijama Srbije, kaže Bubonjić.
I ptice na grani znaju da Beograd ima presudnu ulogu na politiku u Republici Srpskoj, smatra Stefan Blagić
Etničko jedinstvo i kulturna povezanost srpskog naroda dodatno legitimišu Beograd kao “prirodni” centar. Kroz SPC, zajedničke praznike, medije i obrazovni sistem, Srbija oblikuje i javni diskurs u Republici Srpskoj. Ekonomski, Beograd obezbjeđuje vitalne investicije, subvencije i infrastrukturnu podršku, dok dominacija firmi poput m:tela omogućava kontrolu nad ključnim sektorima.
– Međutim, iako povezanost izgleda kao da je neraskidiva, ona nije bezuslovna. Beograd nerijetko koristi RS kao geopolitičku polugu u međunarodnim pregovorima, a ne uvijek kao ravnopravnog partnera. Ipak, teško se može očekivati da bi Srbija mogla u potpunosti odustati od zastupanja interesa, kako Srba s ove strane Drine, tako i svojih interesa, kategoričan je Bubonjić.
Predsjednik Srbije, Aleksandar Vučić u nekoliko navrata je rekao kako nema uticaj na Dodika i da aktuelni predsjednik Republike Srpske na svoju ruku i bez bilo kakvih sugestija iz Beograda vodi politiku. Koliko su Srbija i njena vlast važni za aktuelni režim u Republici Srpskoj, najbolje pokazuje priznanje premijera RS-a Radovana Viškovića, koji je rekao da ne postoji nijedna lokalna zajednica u Republici Srpskoj u koju Srbija nije slala novac ili ulagala u infrastrukturne objekte.
Izuzetak postoji
Lider ReStarta Stefan Blagić kaže za Oslobođenje kako i ptice na grani znaju da Beograd ima presudnu ulogu na politiku u Republici Srpskoj i na procese koji se ovdje odvijaju. Blagić tvrdi da Vučić ima ogroman uticaj i na stranke koje su u vlasti i na stranke koje su u opoziciji.
– Iz te jednačine treba izuzeti Listu za pravdu i red Nebojše Vukanovića. Oni su jedina stranka na koju Vučić na utiče i jedina stranka koja se otvoreno protivi Vučićevom režimu. Srbija ima jači uticaj u RS-u čak i od Hrvatske koja je u Evropskoj uniji i kojoj Dodik polaže mnoge račune. Sa kulturološke strane taj uticaj nije sporan i ne može biti sporan, ali u političkom smislu toliko uplitanje u ovdašnje poslove nije svaki put dobro, naglašava Stefan Blagić.